Wykup księstwa siewierskiego, przez biskupa Zbigniewa Oleśnickiego, w relacji Jana Długosza

W rezultacie księstwo to wraz z baronatem koziegłowskim liczyło 607,31 km2 i składało się z trzech miast takich jak Czeladź, Koziegłowy, Siewierz oraz 58 wsi. Sam biskup jeszcze w 1443 r., był właścicielem 10 miejscowości, w tym Czeladzi i Siewierza oraz 8 wsi. Po jednej wsi posiadali również proboszczowie konwentu ze Zwierzyńca, znajdującego się pod Krakowem oraz klasztor św. Małgorzaty z Bytomia , resztę natomiast stanowiła w tamtej chwili własność szlachecka, która z czasem na wskutek emigracji tejże szlachty do Królestwa Polskiego, uszczuplała się, o czym świadczy stan z 1668 r., kiedy to własność kościelna obejmowała już 3 miasta i 28 wsi.[9] Sama jednak transakcja z przełomu 1443/1444 r., przyczyniła się również do nowych konfliktów i powstania nowej opozycji względem biskupa, na której czele stali Bolko opolski i Mikołaj raciborski, którzy już w pierwszych miesiącach 1444 r., postanowili bronić swego stanowiska , czego rezultatem był najazd Mikołaja raciborskiego na zamek w Siewierzu. W wyniku tych działań na pomoc Oleśnickiemu przybył z wojskiem podkomorzy krakowski Piotr Szafraniec, dowodzący według relacji naszego kronikarza wojskiem królewskim, chodź do dziś nie wiadomo kto zlecił to zadanie Piotrowi, gdyż ówczesny namiestnik Małopolski, to jest Jan z Czyżowa przebywał w tym czasie na Rusi.[10]

Niestety mimo interwencji Szafrańca nie udało się biskupowi odzyskać zamku, co więcej działania podkomorzego przysporzyły jeszcze większych kłopotów biskupowi, gdy ten podczas swych działań naruszył granicę księstwa opolskiego, co z kolei przyczyniło się do kolejnych roszczeń finansowych względem biskupa, których domagał się tamtejszy książę Bolko. Mimo jednak napiętej sytuacji w dniach 1 kwietnia oraz 25 maja 1444 r., dzięki zabiegom biskupa udało się zawrzeć roczny rozjem z księciem raciborskim, co miało miejsce w Skawinie. Warto jednak pamiętać, iż wyżej wspomniane rokowania nie przyczyniły się do natychmiastowego zwrotu zamku, gdyż ten, książę raciborski obiecał zwrócić dopiero pod koniec następnego roku, co rodziło kolejne konflikty, które zostały jak pokaże historia tymczasowo zakończone, kiedy to 9 stycznia 1447 r., Bolko i Bernard opolscy zdecydowali się zawrzeć pokój z biskupem i państwem Polskim. Osobny akt pokojowy z 18 lutego 1447 r., w Krakowie podpisali natomiast Helena, Mikołaj i Wacław opawsko-raciborski, Przemko toszecki, jak również Janusz oświęcimski, którzy byli dziedzicami dawnego księstwa oświęcimskiego, podzielonego przez Mikołaja opawskiego wskutek prośby zainteresowanych. W zawartym pokoju wyżej wymienieni książęta, zobowiązali się zawrzeć pokój z królem polskim, jak również przyrzekli nie wiązać się w przyszłości z wrogami króla, jak i samego Królestwa. W chwili zawierania pokoju, oprócz wspomnianych stron byli również obecni Bolesław i Przemko cieszyńscy, którzy w trakcie sporu byli nie wątpliwie stronnikami biskupa krakowskiego, o czym mogą świadczyć ich późniejsze działania, kiedy to Bolko, wraz z Wacławem mieli postarać się o zatwierdzenie akcji wykupu księstwa u samego króla czeskiego, czym nie wątpliwie schlebili sobie polskiego króla, kiedy ten w czasie uroczystości koronacyjnej z 25 kwietnia 1447 r., wziął pod opiekę Wacława i jego ziemie. Wyżej wymienione wydarzenia nie przywróciły jednak pokoju na Śląsku, gdyż już w 1447 r., nie znani z imienia książęta najechali na Będzin, rozpoczynając kolejny okres wojen, pomiędzy biskupem i popierającym go królem, a książętami opolskimi i toszeckimi, którzy walczyli o swoją niezależność, co doprowadziło do kolejnych waśni i wyniszczenia Śląska,[11] a czego przykładem są najazdy Przemysła toszeckiego z 1450 r., czy Bolesława opolskiego który miał miejsce w 1452 r.[12]

Mateusz Baran 

Bibliografia

Źródła:

Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Ks. 11-12, 1431-1444 pod red. K. Baczkowski, Warszawa 2004

Opracowania:

Korusiewicz S., Dzieje Księstwa Siewierskiego i Siewierza do roku 1900, Piekary Śląskie 1990

Kuczyński S.M., Wielka wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Warszawa 1987

Noga Z., Osadnictwo i stosunki własnościowe w księstwie siewierskim do 1790 r. [w:] Siewierz, Czeladź, Koziegłowy. Studia i materiały z dziejów Siewierza i księstwa siewierskiego, pod red. F. Kiryka, Katowice 1994

Noga Z., Sprzedaż księstwa siewierskiego biskupowi i kapitule krakowskiej w 1443 r., Rocznik Naukowo Dydaktyczny WSP, nr XII, Kraków 1987

Nowakowski A., Dzieje ustroju i prawa księstwa siewierskiego, Warszawa 1992

Rajman J., Encyklopedia średniowiecza, Kraków 2006

Rajman J., Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu, Kraków 1998

Sperka J., Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów kariery i awansu w późnośredniowiecznej Polsce, Katowice 2001

Przypisy: