do Francji powrócił z Elby Napoleon Bonaparte

26 lutego 1815 roku miała miejsce ucieczka Napoleona z Elby

Tego dnia 1815 roku miała miejsce ucieczka Napoleona z Elby

Ucieczka Napoleona z Elby miała miejsce 26 lutego 1815 roku, a do Francji powrócił już 1 marca 1815 roku. Tak rozpoczęło się słynne 100 dni Napoleona, zakończone jego klęską 18 czerwca 1815 roku w bitwie pod Waterloo w Belgii.

W kwietniu 1814 roku sojusz państw zdobyły Paryż, a Napoleon Bonaparte został zmuszony do rezygnacji z tronu francuskiego. Następnie zesłano go na Elbę, maleńką wyspę na Morzu Śródziemnym, która znajduje się 160 mil na południe od Francji i 6 mil na zachód od wybrzeża Włoch. Po dziesięciu miesiącach Napoleonowi w niesamowity sposób udało się opuścić wyspę i ponownie stał się władcą Francji. Pytanie brzmi, jak wyglądała ucieczka Napoleona z Elby?

Elba

W kwietniu 1814 roku Napoleon podpisał abdykację w pałacu w Fontainebleau. Następnie odbyły się negocjacje pomiędzy Armandem de Caulaincourt, wspieranym przez marszałków Neya i MacDonalda, reprezentującym Napoleona, a Karlem Nesselrode, reprezentującym koalicję. Omawiali oni kwestię miejsca, w którym Napoleon i jego rodzina powinni zamieszkać. Napoleon chciał być blisko Francji i Włoch, ale koalicja i francuski rząd tymczasowy wolały trzymać go na dystans.

Rozważano Korsykę, Sardynię i Korfu, ale Francuzi nie chcieli dać Napoleonowi Korsyki, a Sardynia nie była dostępna. Korfu było uważane za zbyt bliskie Grecji. Elba, francuska posiadłość, została zasugerowana przez Caulaincourta ze względu na jej klimat i fortyfikacje, a także zapewniłaby pewną ochronę Napoleonowi. Jednak niektórzy przeciwnicy Napoleona byli zaniepokojeni bliskością Elby do Włoch, które wciąż były pod wpływem Napoleona. Caulaincourt skierował więc sprawę bezpośrednio do cara Rosji Aleksandra, który zgodził się na jego propozycję Elby.

11 kwietnia 1814 roku traktat w Fontainebleau został podpisany przez przedstawicieli Rosji, Prus i Austrii, a dwa dni później przez przedstawicieli Napoleona. Traktat pozwalał Napoleonowi zachować tytuł cesarza i przyznawał mu zwierzchnictwo nad wyspą Elbą. Jego żona Maria Ludwika otrzymała kontrolę nad kilkoma księstwami. Francuzi pod rządami króla Burbonów Ludwika XVIII, obiecali wypłacać emerytury członkom rodziny Bonaparte. Przed podpisaniem traktatu Napoleon próbował popełnić samobójstwo.

Cesarz Austrii Franciszek I nie był zadowolony z tej decyzji. Uważał, że Elba jest częścią włoskich interesów Austrii i nie pochwalał oddania wyspy Napoleonowi. Brytyjski minister spraw zagranicznych Lord Castlereagh również nie był zadowolony z wyboru Elby na rezydencję Napoleona, ale nie było innych odpowiednich alternatyw, które spełniałyby wymogi bezpieczeństwa Napoleona. Bonaparte sugerował azyl w Anglii, ale Castlereagh był temu przeciwny.

Przybycie Napoleona na Elbę

W nocy 28 kwietnia 1814 roku Napoleon opuścił Francję i wsiadł na brytyjski statek Undaunted, a 3 maja przybył na Elbę. Ustanowił się władcą miniaturowego królestwa, liczącego 12 000 mieszkańców, gdzie zaprojektował nową flagę, ulepszył fortyfikacje, zorganizował armię i marynarkę, a także sprowadził rodzinę i kochankę, by żyły razem z nim.

Wkrótce jednak znudziło go nowe życie, gdyż było to znaczne odejście od jego poprzedniego życia jako cesarza, a ponadto napotkał trudności finansowe, gdyż Ludwik XVIII nie zapewniał mu obiecanych 2 milionów franków rocznie. Pułkownik Neil Campbell, brytyjski komisarz na wyspie, pisał, że jeśli problemy finansowe Napoleona będą się utrzymywać, może on opuścić wyspę wraz ze swoimi wojskami lub innym dziwactwem.

Zajrzyj też tu: Propaganda Napoleona | Wywiad z dr Moniką Milewską

W lutym 1815 roku Campbell zauważył, że Napoleon zawiesił swoje działania z powodu wydatków, a jego próby nakłonienia ludzi do pracy bez wynagrodzenia i pobierania podatków za okresy poprzedzające jego posiadanie wyspy zraziły wyspiarzy. Choć trudności finansowe były czynnikiem wpływającym na decyzję Napoleona o opuszczeniu Elby, nie był to jedyny powód.

Podczas pobytu na wyspie św. Heleny Napoleon przyznał, że rozważał opuszczenie Elby jeszcze przed oficjalną abdykacją w Fontainebleau. Uważał, że Burbonów nie da się „naprawić” i że powrócą oni do dawnej formy feudalnych królów. Bonaparte był na bieżąco informowany o sytuacji we Francji przez informatorów i gości. Spodziewał się, że rząd Burbonów będzie krótkotrwały i dał im sześć miesięcy.

W czerwcu 1814 roku na Elbie krążyły plotki, że Napoleon planuje opuścić wyspę, a w sierpniu we Francji pojawiły się informacje, że już wyjechał. We wrześniu szpiedzy potwierdzili, że trwają przygotowania do wyjazdu Napoleona z Portoferraio. Tymczasem w październiku zebrał się kongres wiedeński, na którym dyskutowano o przyszłości Napoleona i zasugerowano wysłanie go na Świętą Helenę, Świętą Łucję lub Trynidad.

Napoleon dowiedział się o spisku w połowie lutego 1815 roku, a Davout nakłaniał go do natychmiastowego powrotu, aby zapobiec przyjęciu korony przez księcia Orleanu. Historyk Philip Dwyer przekonuje, że Napoleon opuścił Elbę nie po to, by ratować Francję, ale po to, by uchronić siebie przed zepsuciem.

Ucieczka Napoleona z Elby

Traktat z Fontainebleau nie wymagał od Napoleona pozostania na Elbie, ponieważ był on niezależnym monarchą, który miał swobodę poruszania się tam, gdzie chciał, z pozwoleniem na lądowanie na obcej ziemi. Jednak powszechnie rozumiano, że oczekuje się od niego pozostania na wyspie, a jej opuszczenie byłoby postrzegane jako naruszenie pokoju w Europie.

Mimo to Napoleon potajemnie przygotowywał się do opuszczenia wyspy, wyposażając statek Inconstant i zbierając zapasy oraz żołnierzy. Swoje plany ukrywał przed większością mieszkańców wyspy i nałożył embargo na wszystkie statki, by uniemożliwić komukolwiek ostrzeżenie świata zewnętrznego.

25 lutego Napoleon poinformował przywódców Elby o swoim wyjeździe i przygotował proklamacje do rozpowszechnienia we Francji. 26 lutego ogłosił publicznie swój wyjazd, a o godzinie 17:00 rozpoczął zaokrętowanie na statek Inconstant, opuszczając wyspę o godzinie 20:00.

Flota Napoleona Bonaparte składała się z pięciu statków, w tym Inconstant z 26 działami, wynajętej francuskiej brygantyny handlowej Saint Esprit, bombardy Étoile z 6 działami, Caroline oraz trzech mniejszych łodzi, przewożących około 1150 osób. W grupie tej znajdowało się:

  • 600 członków Starej Gwardii,
  • 100 polskich ułanów,
  • 300 członków batalionu korsykańskiego,
  • 50 żandarmów
  • oraz 100 cywilów, w tym służba.

27 lutego, przepływając na północ od wyspy Capraia, jedna z francuskich fregat dostrzegła Inconstant, ale nie zbliżyła się do niej, a druga fregata nawet nie zauważyła małej floty. Flotylla napotkała kolejne kłopoty, gdyż napotkała słaby wiatr. 28 lutego flota dotarła do Golfe-Juan, pomiędzy Cannes a Antibes.

Tam Napoleon zszedł na ląd i bez oporu przedostał się do Paryża, na krótko odzyskał tron, po czym został pokonany w bitwie pod Waterloo i zesłany na Świętą Helenę. Lord Castlereagh wyjaśnił w Izbie Gmin, że rząd brytyjski nie zamierzał zapobiec ucieczce Napoleona, ani nie mógł tego zrobić. Po powrocie do Wielkiej Brytanii Campbell został oczyszczony z winy za ten incydent i został później gubernatorem Sierra Leone aż do śmierci w 1827 roku.

Comments are closed.