uniwersał połaniecki

7 maja 1794 roku Tadeusz Kościuszko wydał uniwersał połaniecki

Tego dnia 1794 roku Tadeusz Kościuszko wydał uniwersał połaniecki

Uniwersał połaniecki urządzający powinności gruntowe włościan i zapewniający dla nich skuteczną opiekę rządową, bezpieczeństwo własności i sprawiedliwość w komisjach porządkowych, został wydany w oparciu o art. IV Konstytucji 3 Maja.

Postanowienia Uniwersału dotyczyły:

  • ograniczenia poddaństwa chłopów,
  • nadania im wolności osobistej,
  • przyznania prawa opuszczenia ziemi, po spełnieniu określonych warunków (spłata długów, zaległych podatków, zawiadomienie wojewódzkiej komisji porządkowej),
  • uznania ograniczonego prawa chłopów do dochodzenia swoich spraw w sądach,
  • zapewnienia nieusuwalności z ziemi, zakazania rugów i potwierdzenia własności podległej,
  • zmniejszenia pańszczyzny od 1/3 do 1/2, z obietnicą dalszych ulg po wygranym powstaniu,
  • zawieszenie wykonania pańszczyzny chłopom powołanym do wojska,
  • polecenia zawierania umów między szlachtą a chłopami,
  • wprowadzenia urzędu dozorcy, który był pierwszym w dziejach Polski urzędnikiem państwowym reprezentującym sprawy chłopskie. Jeden dozorca miał mieć pod swoją opieką okręg liczący ok. 1000 gospodarstw. Miał dbać o przestrzeganie postanowień Uniwersału.

Uniwersał ten, jak większość aktów prawnych wydanych w czasie insurekcji kościuszkowskiej, nie przetrwał jej upadku i nie miał prawie żadnego wpływu na faktyczną sytuację chłopów.

Comments are closed.