Gdy w 1378 roku 4-letnia Jadwiga Andegaweńska poślubiła sponsalia de futuro (łac. zaręczyny na przyszłość) 8-latka, którym był Wilhelm Habsburg, wszyscy myśleli, że wyjedzie ona do Austrii na stałe. Jako dziecko przebywała nawet w Wiedniu, a znamienita jej babka, Elżbieta Łokietkówna, uczyła ją dworskich manier, żeby będąc już w Wiedniu nie dała plamy.
Wszystko się super układało do momentu, aż nie umarła najstarsza siostra Jadwigi – Katarzyna. To ona miała objąć tron w Krakowie po ojcu. Wówczas Ludwik zadecydował, że to jego średnia córka, Maria, obejmie po nim tron w Polsce, a Jadwiga zostanie na Węgrzech, mając za męża Wilhelma Habsburga. Maria miała przyjechać do Polski, ale że była zaręczona z synem cesarza Karola IV Luksemburskiego, Zygmuntem, to na pewno musiałaby z nim zerwać zaręczyny…
10 września 1382 roku umarł Ludwik Andegaweński. Królowa-wdowa, Elżbieta Bośniaczka, zmieniła decyzję męża. Marię koronowała na króla Węgier, a Jadwigę po dwóch latach zwłoki wysłała do Krakowa.
10-latka musiała zerwać zaręczyny z Wilhelmem Habsburgiem, którego już zdążyła dobrze poznać i polubić. Jednak nie wiem, czy można mówić o miłości romantycznej w wieku 10 lat. Aktem z 14 sierpnia 1385 roku zwanym unią w Krewie, Jagiełło, wielki książę litewski, zobowiązywał się poślubić króla Polski – Jadwigę Andegaweńską i zapłacić karę Habsburgom za zerwane zaręczyny. A co stało się z Wilhelmem Habsburgiem?
Nie ożenię się już z nikim… dopóki ona nie umrze!
Wilhelm Habsburg najpierw zaczął się mścić i paktować z Krzyżakami. Wraz z Zakonem zaczął szkalować imię Jadwigi, twierdząc że jest ona mu niewierna i zdradza go z Jagiełłą. W Krakowie stronnikiem Wilhelma Habsburga był Gniewosz z Dalewic.
Rozpowiadał on te plotki, aż dotarły one do uszu polskiej pary królewskiej. Zdaniem Jana Długosza, który nie mógł być świadkiem tych wydarzeń, gdyż urodził się dopiero w 1415 roku, a więc 26 lat po tych wydarzeniach, Gniewosz musiał wejść pod stół i wszystko jak pies odszczekać.
A co po śmierci Jadwigi?
Zanim odpowiemy sobie na to pytanie, warto nakreślić sytuację na Węgrzech po śmierci Ludwika Andegaweńskiego. O tron Madziarów upomniał się jego kuzyn – Karol III z Durazzo. Przejęcie tronu nie było takie proste, bo Węgry miały już króla.
Była nim Maria Andegaweńska, która wraz z matką, Elżbietą Bośniaczką, dzielnie się trzymały. Karol III z Durazzo postanowił, że zdetronizuje Marię i Elżbietę oraz je uwięzi, a sam przejmie tron. Tak zrobił. Dla Bośniaczki to było upokorzenie. Z zemsty kazała zamordować kuzyna zmarłego męża, wyrok wykonano.
Małgorzata z Durazzo, wdowa po Karolu III zwabiła Bośniaczkę i jej córkę Marię do Novigradu nad Adriatykiem i kazała je więzić, a potem zabić. I to zabić matkę na oczach córki. To zapewne była trauma dla Marii na całe pozostałe życie. Jej mąż, Zygmunt Luksemburski, uratował ją, ale teściowej nie.
A potem… Wilhelm Habsburg poślubił córkę morderczyni swojej niedoszłej teściowej
W 1399 roku, dokładnie 17 lipca zmarła Jadwiga Andegaweńska. Wilhelm Habsburg, jako że uważał małżeństwo z Jadwigą za legalnie zawarte, teraz jako „wdowiec” (cudzysłów z dużymi uszami) mógł bez przeszkód poślubić inną kobietę.
Wybór padł na Joannę II, córkę Karola III z Durazzo i Małgorzaty z Durazzo. Tak, tej samej, która kazała zabić matkę Jadwigi Andegaweńskiej, która tak go lubiła, a może i kochała. Ślub odbył się w 1402 roku, a Wilhelm Habsburg zmarł w 1406 roku.
Fot. Obraz, Ostatnie widzenie Jadwigi i Wilhelma w refektarzu kościoła, Florian, 1869
Piotr Wojciechowski
