11 lipca 1943 roku miała miejsce Krwawa Niedziela na Wołyniu

Krwawa niedziela na Wołyniu została przeprowadzona w ramach rzezi wołyńskiej. Oddziały UPA, podporządkowane OUN-B, dokonały wówczas eksterminacji znacznej liczby ludności polskiej w blisko 100 miejscowościach, w zachodnich powiatach Wołynia.

Ukraińska Armia Powstańcza

Rozczarowanie, którego Ukraińcy doznali ze strony niemieckiej, doprowadziło do wzrostu podatności wielu z nich na nacjonalistyczną propagandę szerzoną przez OUN. Zaistniałe warunki sprzyjały rozwojowi i rozrostowi oddziałów partyzanckich na Polesiu i Wołyniu. Oddziały te dały początek Ukraińskiej Powstańczej Armii, powołanej w lutym 1943 roku.

Pierwotnie UPA miało zajmować się obroną ukraińskiej ludności cywilnej przed Sowietami. Szybko jednak doszło do konsolidacji wszystkich sił ukraińskich, w tym oddziałów kolaborujących z Niemcami. Dowództwo UPA liczyło na stworzenie armii narodowej, która w dogodnym momencie będzie w stanie wywalczyć niepodległość Ukrainy. Na przełomie 1943 i 1944 roku podjęto rozmowy z Niemcami, którzy dostarczali oddziałom broń i amunicję.

Ukraina dla Ukraińców

Dosyć wcześnie w szeregach UPA zaczęły dominować nacjonalistyczne poglądy i dążenia , które zakładały całkowite usunięcie Żydów i Polaków. Chodziło o stworzenie „samoistnej Ukrainy” pod hasłem „Ukraina dla Ukraińców”. Eksterminacją Żydów na tych terenach konsekwentnie zajmowali się w dużej mierze Niemcy. W wypadku Polaków UPA początkowo ograniczało się do zastraszania konkretnych osób i grup, w celu zmuszenia ludności do ucieczki na Zachód.

Już wtedy dochodziło jednak do pojedynczych mordów. Decyzję o eksterminacji ludności polskiej na Wołyniu podjęto w czerwcu 1943 roku. Wydał ją dowódca UPA-Północ Dmytro Klaczkiwski. Plany eksterminacji opracowywano jednak wcześniej, w gronie kilku osób. Prawdopodobnie rozważano je już w marcu 1943 roku. Krwawa Niedziela nastąpiła niedługo później.

Krwawa Niedziela 11 lipca 1943 roku

Nasilenie nastąpiło w lipcu 1943 roku, z którego najkrwawszy był dzień 11. Wypadała wówczas niedziela i organizatorzy mordów spodziewali się schwytania wielu ludzi na mszach w kościołach. Do masowych eksterminacji włączyło się również ukraińskie chłopstwo. W czasie przeprowadzanych akcji pacyfikowano również osiedla na wzór niemiecki i dokonywano licznych grabieży. Tę noc określa się „krwawa niedziela”.

Pod koniec lata 1943 roku podobne czystki przeprowadzono w Małopolsce Wschodniej. Tam UPA napotkało już na silny opór w okręgu lwowskim, gdzie samoobronę zorganizowało AK. Mordy w Małopolsce Wschodniej trwały do roku 1945. Szacuje się, że w lipcu zginęło 10 000 ludności pochodzenia polskiego, zaś całkowita liczba zamordowanych i poległych na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej waha się między 60 a 100 000. Niektóre szacunki są jeszcze wyższe – mówi się nawet o blisko 200 000 zabitych.

Te tragiczne wydarzenia, które miały miejsce na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej, wzbudzają do dziś wiele emocji nie tylko ze względu na dużą liczbę ofiar, ale również bestialskie metody mordu stosowane przez OUN-UPA.

Fot. Plakat IPN.

Tutaj znajdziesz więcej kartek z kalendarza opisujących zbrodnie na Wołyniu:

• 14 kwietnia 1944 roku uzbrojeni polscy mieszkańcy wsi Bitków odparli atak Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA)
• 3 maja 1943 roku, Ukraińska Powstańcza Armia (UPA) oraz Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN-M/Melnykowcy) dokonali ataku na wieś Kuty na Wołyniu
• 29 listopada 1945 roku rozpoczął się II atak na Birczę wykonany przez sotnię Burłaki i Bartla z UPA
• 22 grudnia 1944 roku 82 Polaków zostało zamordowanych przez UPA w Toustobabach na Wołyniu
• 11 stycznia 1946 roku oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zaatakował wieś Cisna (Podkarpackie) i dokonał masakry mieszkańców
• W nocy z 5 na 6 lutego 1945 roku kureń (pododdział) Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) pod dowództwem Petra Chamczuka ps. „Bystry” zamordował we wsi Barysz koło Tarnopola 135 Polaków
• 9 lutego 1943 roku oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dokonały masakry polskiej ludności we wsi Parośla I na Wołyniu. W efekcie życie straciło od 149 do 173 Polaków
• W nocy z 12 na 13 lutego 1944 roku Ukraińska Powstańcza Armia UPA dokonała masakry w Łanowcach. W wyniku ataku zginęło od 55 do 72 Polaków
• W nocy z 17 na 18 lutego 1944 roku oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), dokonał masakry około 200 Polaków we wsi Ludwikówka. Zdarzenie miało miejsce podczas rzezi wołyńskiej
• W nocy z 7 na 8 marca 1944 roku, banda Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dokonała zbrodnia 250 Polaków we wsi Bednarów
• 9 marca 1944 roku we wsi Szerokie Pole oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zamordował co najmniej 58 Polaków
• 25 marca 1945 roku w Kryłowie obok Hrubieszowa oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zamordował 17 funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz 28 cywili
• W nocy z 26 na 27 marca 1943 roku oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dokonał zbrodni na ponad 180 Polakach we wsi Lipniki na Wołyniu
• 29 marca 1943 roku oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dokonała zbrodni w miejscowości Pendyki. W wyniku rzezi życie straciło około 150 Polaków
• 29 marca 1943 roku oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dokonał zbrodni w Halinówce w wyniku której życie straciło 40 osób
• 6 kwietnia 1944 roku co najmniej 38 Polaków zginęło podczas ataku oddziału Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) na wieś Sołotwina na Podolu
• 8 kwietnia 1943 roku w Brzezinie oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dokonał zbrodni w wyniku której życie straciło około 130 Polaków
• 12 kwietnia 1944 roku doszło do zbrodni UPA w miejscowościach Hucisko i Miedziaki w powiecie bóbreckim województwa lwowskiego
• 21 kwietnia 1944 roku w dniach 19-21 kwietnia Ukraińska Powstańcza Armia (UPA) dokonała masakry około 200 Polaków oraz polskich Ormian w miejscowości Kuty
• 23 kwietnia 1943 roku banda połączona z Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), kolaboracyjnej policji ukraińskiej i tzw. „czerni” (okolicznego chłopstwa) zamordowała w Janowej Dolinie na Wołyniu około 600 Polaków
• 22 maja 1944 roku miała miejsce zbrodnia w miejscowości Bryńce Zagórne dokonana na Polakach przez oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA)
• 26 lub 27 maja 1943 roku we wsi Niemilia na Wołyniu doszło do masakry 126 Polaków, której dokonali prawdopodobe członkowie Siczy Poleskiej lub Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA)
• 2 czerwca 1943 roku oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dokonał zbrodni we wsi Hurby na Wołyniu, w wynik której śmierć poniosło około 250 Polaków