W ruinach Pompejów archeolodzy odkryli fresk z pizzą sprzed 2000 lat
W runiach starożytnych Pompejów archeolodzy odkryli fresk z pizzą, a przynajmniej coś, co ją przypomina. Co prawda, nie widać na niej dwóch podstawowych składników tego dania – pomidora i mozzarelli – ale za to zauważono tam… ananasa.
Fresk, który pochodzi sprzed 2000 lat, został odkryty podczas wykopalisk w obszarze Regio IX w parku archeologicznym w Pompejach. Obszar ten znajduje się w pobliżu Neapolu, czyli miejsca narodzin pizzy.
Znajdował się na ścianie w czymś, co archeolodzy uważają za korytarz domu, który miał piekarnię w swoim aneksie. Fresk wydaje się przedstawiać okrągły chleb focaccia na srebrnej tacy, służącej do podawania różnych owoców, w tym granatów i prawdopodobnie daktyli.
Jednak ananas na talerzu widoczny na fresku może być czymś zupełnie innym. Pierwszym bowiem Europejczykiem, który spotkał ten owoc, był Krzysztof Kolumb na Gwadelupie w 1493 roku.
Eksperci twierdzą, że wypiek został przyrządzony z dodatkiem moretum, serem ziołowym spożywanym przez starożytnych Rzymian razem z chlebem. Obok wypieku znajduje się kielich wina, suszone owoce, daktyle, granat i girlanda z żółtego arbutusa.
Uważa się, że inspiracją dla ów fresku z martwą naturą była grecki rytuał gościnności. Taca więc reprezentuje podarki, które były ofiarowywane gościom w ramach tradycji sięgającej okresu hellenistycznego.
Takie freski były szeroko rozpowszechnione w domach starożytnych Pompejów i pobliskim Herkulanum, które zostały zniszczone, gdy Wezuwiusz wybuchł w 79 roku. Jednak znalezienie takiego fresku, zawierającego przedstawienie, jak sądzą archeolodzy, focaccii, jest niezwykłe.
Ananas na pizzy?
Gabriel Zuchtriegel, dyrektor parku archeologicznego w Pompejach, powiedział, że fresk wydaje się odzwierciedlać kontrast między „oszczędnym i prostym posiłkiem” a „luksusem srebrnych tac i wyrafinowaniem artystycznych i literackich przedstawień. (…)Jakże nie pomyśleć w tym kontekście o pizzy, która narodziła się również jako „ubogie” danie południowych Włoch, które obecnie podbiło świat i jest również serwowane w restauracjach z gwiazdkami”.
Wśród osób twierdzących, ze fresk znaleziony w Pompejach jest w rzeczywistości pizzą jest m.in. Gino Sorbillo, właściciel jednej z najstarszych pizzerii w Neapolu. „Wiedzieliśmy już, że w starożytnych Pompejach istniały formy płaskiego chleba, wykonane z ziaren, wody, soli i może piwa jako środka spulchniającego”
– powiedział. „Wtedy mogli go posypywać warzywami lub rybami… To była starożytna forma pizzy”. Dodał, że owoce mogły być uważane bardziej za główne danie w okresie starożytnego Rzymu. Jeśli chodzi o owoce na pizzy w dzisiejszych czasach, powiedział:
„Możesz użyć owoców, na przykład fig lub truskawek, jeśli jest to słodka pizza”. Ale zapytany, czy fresk z pizzą rozstrzygnął spór o ananasa na pizzy, Sorbillo odpowiedział zdecydowanie: „Nie. (…) Smaki to smaki. Robimy tradycyjną pizzę i nigdy nie użylibyśmy ananasa.”
Wykopaliska w Regio IX w Pompejach
Wykopaliska na Insula 10 w Regio IX, dzielnicy miasta, w której znajdowało się skupisko domów, warsztatów i piekarni, rozpoczęły się w lutym tego roku. Szczątki trzech ofiar, dwóch kobiet i dziecka, znaleziono w jednej z piekarni w maju, gdzie prawdopodobnie szukali oni schronienia w trakcie erupcji Wezuwiusza.
Odkryto również freski na ścianach przedstawiające mityczną scenę Apolla i Dafne oraz Posejdona i Amymone. Szczątki dwóch innych ofiar, prawdopodobnie dwóch mężczyzn w wieku około 50 lat, znaleziono w innej części również w połowie maja. Uważa się, że mężczyźni zostali zabici przez trzęsienie ziemi, które towarzyszyło erupcji Wezuwiusza. Uważa się, że jeden z nich podniósł rękę, próbując uchronić się przed spadającą ścianą.
W pobliżu znaleziono paciorki z naszyjnika i sześć monet, z czego dwie pochodzą z połowy II wieku p.n.e. Włoski minister kultury Gennaro Sangiuliano powiedział, że Pompeje „nigdy nie przestają zadziwiać. (…)To skrzynia skarbów, która zawsze odkrywa nowe skarby” – dodał.
Źródła:
- Pompei: emerge una natura morta dai nuovi scavi della Regio IX, pompeiisites.org [dostęp: 28.06.2023].
- Angela Giuffrida, Pompeii fresco find possibly depicts 2,000-year-old form of pizza, The Guardian [dostęp: 28.06.2023].
Fot.: pompeiisites.org
