W połowie czerwca oddział Bułak-Bałachowicza znalazł się na froncie na Polesiu podporządkowany Grupie Poleskiej gen. Sikorskiego. Oddział szybko zdobył sławę jednostki wyspecjalizowanej w zdobywaniu jeńców i wrogiego sprzętu wojennego wykorzystując techniki stricte partyzanckie, stopniowo też go rozbudowywano, dzięki czemu osiągnął liczebność 1,3-1,4 tys. ludzi. W czasie ofensywy Tuchaczewskiego na Warszawę Bułak-Bałachowicz wraz ze swoimi ludźmi wycofywał się wraz z Polakami podlegając 3 Armii. Oddział wziął udział w bitwie warszawskiej, a na przełomie sierpnia i września wykonał szereg rajdów na siły bolszewickie na wschodnim brzegu Bugu dając się także mocno we znaki miejscowej ludności, zwłaszcza Żydom. W okresie stacjonowania na linii środkowego Bugu oddział poprzez rekrutację wśród jeńców bolszewickich wzrósł do stanu ok. 2,2 tys. ludzi, z czego 1/3 znajdowała się na froncie.
W związku ze zdobyciem zdecydowanej przewagi liczebnej przez Rosjan oddział umową z 27 VIII 1920 r. podporządkowano Rosyjskiemu Komitetowi Politycznemu (o którym niżej), dzięki czemu włączono go do organizowanych oddziałów rosyjskich. Oddział brał udział w walkach wrześniowych odznaczając się m.in. udziałem w zdobyciu 26 września Pińska. Decyzją ministra spraw wojskowych z 28 września żołnierzy Bułak-Bałachowicza nazwano Odrębną Armią Sojuszniczą. Po podpisaniu rozejmu Odrębną Armią Sojuszniczą wycofano z frontu. W momencie tym miała ona w swoich szeregach ok. 16 tys. żołnierzy w trzech dywizjach i brygadzie piechoty, dywizji jazdy oraz jednostkach samodzielnych.
Podobnie jak w przypadku armii URL Bułak-Bałachowicz zdecydował się na podjęcie samodzielnych działań ogłaszając powstanie 17 października Rosyjskiej Ludowej Armii Ochotniczej i opuszczając teren Polski dwa tygodnie później. 6 listopada w Turowie Bałachowicz uroczyście proklamował utworzenie niepodległej Republiki Białoruskiej i następnego dnia przystąpił do działań wojennych. 10 listopada zdobyto Mozyrz, gdzie 16 listopada Bułak-Bałachowicz ogłosił się naczelnikiem państwa białoruskiego. Dwa dni wcześniej zdobyto Kalenkowicze, był to jednak koniec ofensywnych działań generała w związku ze skierowaniem przeciw niemu coraz większych oddziałów bolszewickich. Od 17 listopada armia Bułak-Bałachowicza znajdowała się w odwrocie przekraczając linie polskie. W sumie internowano ok. 12 tys. ludzi.
Formacje rosyjskie
Odrzucenie możliwości współpracy z białymi w osobie gen. Denikina nie oznaczało odrzucenia sojuszu z siłami rosyjskimi. W marcu 1919 r. powstał w warszawie Komitet Rosyjski, który pełnił funkcję reprezentacji politycznej emigracji rosyjskiej, nie prowadzono z nim jednak rozmów polityczno-militarnych ze względu na brak platformy do porozumienia z Denikinem. Dopiero po klęsce jego armii zaczęto rozmowy z Rosjanami, jednak prowadzono je jedynie z siłami prodemokratycznymi (tzw. trzecia Rosja).
Na przełomie czerwca i lipca w Warszawie powstał Rosyjski Komitet Polityczny na czele z Borysem Sawinkowem, w tym też czasie zapadła decyzja o formowaniu ochotniczego oddziału znanego jako Specjalny Oddział Rosyjski mającego liczyć 24 tys. oficerów i żołnierzy, na którego czele stanął były oficer z armii Judenicza gen. Piotr Glazenap zastąpiony pod koniec sierpnia przez gen. Lwa Boboszkę. Warto tu wspomnieć, że jednocześnie odrzucano propozycje współpracy ze strony innych sił rosyjskich – w okresie luty-wrzesień 1919 r. na istniał tzw. batalion piński, lecz z racji imperialistycznych poglądów większości oficerów i żołnierzy, a także nacisków politycznych został on rozbrojony i wysłany do Rumunii, skąd udał się na Kaukaz, podobnie w marcu 1920 r. na terenie kontrolowanym przez Wojsko Polskie znalazł się ok. 20-tysięczny korpus gen. Bredowa odcięty na Ukrainie od głównych sił Denikina. Po kilkumiesięcznym internowaniu w końcu sierpnia (czyli tuż po bitwie warszawskiej) większość żołnierzy udała się do Rumunii, by stamtąd przepłynąć na kontrolowany przez białych Krym.
Rekrutację do oddziału prowadzono w obozach internowania (ludzie Bredowa) i wśród jeńców bolszewickich, dzięki czemu w połowie sierpnia oddział liczył ok. 5500 ludzi. Znaczące przyspieszenie budowy formacji rosyjskich nastąpiło we wrześniu. Miało to miejsce z dwóch powodów. Po pierwsze znacznemu polepszeniu uległy stosunki między władzami polskimi a gen. Wranglem z którym nawiązano współpracę, zaś po drugie na teren polski zaczęły przybywać oddziały gen. hr. Aleksieja Pahlena znajdujące się dotychczas na terenie Łotwy. Decyzją gen. Wrangla z 28 września wszystkie oddziały stacjonujące na terenie Polski nazwano 3 Armią rosyjską z gen. Borysem Peremykinem na czele. Miała ona składać się z 2 dywizji piechoty (generałów Boboszki i Pahlena) i dywizji jazdy (gen. Trussow). Dodatkowo 3 Armii rosyjskiej formalnie były podporządkowane jednostki kozackie (o których niżej) jak również grupa gen. Bułak-Bałachowicza. Na początku października 3 Armia liczyła ok. 6 tys. ludzi.
Po podpisaniu rozejmu w Rydze oddziały rosyjskie zdecydowały się rozpocząć samodzielną walkę z bolszewikami mimo propozycji ułatwienia transportu na Krym. Jednocześnie Sawinkow nawiązał kontakt z rządem URL, z którym 18 listopada podpisał umowę o współpracy. Na niewiele się to zdało. Po nieudanej wyprawie na Bracław Rosjanie wycofali się na terytorium Polski, gdzie zostali internowani. Ostatnim akordem współpracy było samorozwiązanie się Rosyjskiego Komitetu Politycznego, co nastąpiło 15 grudnia.
