Statut Organiczny Królestwa Polskiego

26 lutego 1832 roku wprowadzono Statut Organiczny Królestwa Polskiego

Tego dnia 1832 roku władze carskie wprowadziły w życie nadany przez cara Mikołaja I Romanowa Statut Organiczny Królestwa Polskiego

Statut Organiczny Królestwa Polskiego wprowadzono 26 lutego 1832 roku. Po upadku powstania listopadowego zastąpił Konstytucję Królestwa Polskiego z 1815 roku. Statut znosił istniejącą od 1815 roku unię Królestwa Polskiego z Rosją. Królestwo zostało wcielone do Cesarstwa Rosyjskiego.

Korona Królestwa Polskiego tak jak we wcześniejszej konstytucji miała być „dziedziczną w osobie” cara Mikołaja I oraz jego potomków, a jej „następstwo” odpowiadało porządkowi następstwa tronu Cesarstwa Rosyjskiego. Zniesiono także odrębność koronacji. Nie odbywała się już w Warszawie lecz w Moskwie razem z koronacją na cara.

Koronacja w Moskwie odtąd miała się odbywać w obecności deputatów Królestwa Polskiego wzywanych do uczestnictwa w takowej uroczystości razem z deputatami innych części cesarstwa. Tym samym Królestwo Polskie zostało inkorporowane jako prowincja Cesarstwa. Zlikwidowano sejm i zniesiono niezależność sędziów. Wojsko Polskie zostało wcielone do Armii Imperium Rosyjskiego, a następnie wysłane jak najdalej od miejsca rekrutacji.

Statut ograniczył ponadto kompetencje Rady Stanu, która odtąd podlegała rosyjskiej Radzie Państwa w Petersburgu i w większości składała się z Rosjan. Rada planowała budżet Królestwa, a także przedstawiała za pośrednictwem namiestnika listę kandydatów na główne urzędy administracyjne. Kandydatów dowolnie wskazywał i zatwierdzał car. W 1841 roku Radę Stanu zlikwidowano, ograniczono rolę Rady Administracyjnej.

Car przyrzekł w statucie swobody wyznań religijnych, prawo przenoszenia się, nietykalność własności, z zastrzeżeniem groźby jej utraty w wypadku zdrady stanu. Do dalszych wolności, gwarantowanych przez statut, należało zachowanie języka polskiego w urzędach i oddzielnej administracji kraju. Jednakże od roku 1836 urzędnicy znający język rosyjski mieli pierwszeństwo w przyjmowaniu do służby państwowej, a w 1837 roku wprowadzono całkowity zakaz nominacji na urząd nieumiejących biegle mówić w tym języku.

Utrzymano wydawanie „Dziennika Praw Królestwa Polskiego” , lecz wszystkie ukazy ogłaszano wpierw po rosyjsku, potem po polsku. W zakresie administracji terenowej utrzymano podział Królestwa na województwa, obwody, powiaty oraz miejskie i wiejskie okręgi (gminy). Taki stan utrzymał się do roku 1837, kiedy to województwa nazwano guberniami, a komisje wojewódzkie rządami gubernialnymi.

W praktyce postanowienia statutu nie zostały dotrzymane. W 1833 roku na terenie Królestwa wprowadzono „stan oblężenia” a co za tym idzie prawo wojskowe uzyskało pierwszeństwo. Działała jedynie Rada Administracyjna pod kierunkiem Iwana Paskiewicza oraz Rada Stanu jako organ doradczy petersburskiej Rady Państwa, W ciągu następnych lat wzmożono działania rusyfikacyjne i unifikacyjne.

Comments are closed.