Od wieków toczone są spory, czy koronacja na króla Polski syna Mieszka I odbyła się już w roku 1000, czy też dopiero ćwierć wieku później – w roku 1025. Niektórzy polscy historycy uważają, że koronacja Bolesława Chrobrego odbyła się w 1000 roku. Innego zdania są historycy zachodnioeuropejscy.
Jedno jest pewne, to ta druga data koronacji Bolesława Chrobrego, została uznana przez władców zachodnioeuropejskich, w tym przez cesarza! A po tej koronacji, Polska była uznawana za królestwo i to nawet wtedy, gdy króla w Polsce nie było! Jak do tego doszło, że Bolesław Chrobry mógł być koronowany już w roku 1000, podczas zjazdu w Gnieźnie? Na to pytanie odpowiemy w dalszej części artykułu.
Bitwa pod Cedynią – Bolesław Chrobry zakładnikiem cesarza
W 972 roku odbyła się pierwsza poświadczona w źródłach bitwa państwa Mieszka I z cesarstwem. Chodzi o bitwę pod Cedynią. Mimo że wojska Mieszka I wspieranego przez jego brata Czcibora odniosły zwycięstwo, to wedle zwyczaju książę musiał oddać swojego syna Bolesława na dwór cesarski w charakterze zakładnika.
Bolesław Chrobry przebywając u cesarza wyrobił sobie kontakty, co pomogło mu później w czasie, gdy zaczął sprawować samodzielne rządy. Tak naprawdę nie wiadomo, jak długo Bolesław Chrobry przebywał na cesarskim dworze.
Prośbę o przysłanie małego księcia na dwór wystosował do księcia Mieszka I cesarz Otton I. Jednak trzeba tutaj dodać, że zaledwie dwa miesiące po przyjeździe Chrobrego, cesarz Otton I zmarł. Nie wiadomo, czy Mieszko I nie zdecydował wówczas o zabraniu małoletniego jeszcze syna z cesarskiego dworu i przywiezieniu go do Polski.
Wyjeżdżając z Gniezna, Bolesław Chrobry po raz ostatni widział swoją matkę – Dobrawę Przemyślidkę. Księżna zmarła w 977 roku, a Mieszko I ożenił się po raz kolejny. Tym razem jego wybranką została Oda Dytrykówna.
W dokumencie zwanym Dagome iudex z 991 roku (którego mamy tylko regest), Mieszko I poczynił zapis, według którego Bolesław Chrobry miał sprawować współrządy ze swoją macochą Odą oraz przyrodnimi braćmi. Pierworodny syn Mieszka I nie zamierzał się jednak dzielić władzą i wygnał z kraju zarówno macochę, jak i przyrodnich braci, przejmując pełnię władzy w kraju.
Wojciech Sławnikowic
Wojciech Sławnikowic był biskupem Pragi i jest jednym z patronów Polski. Bolesław Chrobry powierzył Wojciechowi misję chrystianizacji Prusów. Gdy biskup przybył na ziemie zamieszkiwane przez to plemię, został niemal natychmiast zamordowany. Miało to miejsce 23 kwietnia 997 roku. Co się stało z ciałem męczennika?
Otóż wykupił je sam polski książę Bolesław Chrobry, i to za tyle kilogramów złota, ile owe ciało ważyło. Następnie z największą czcią pochował owo ciało w katedrze gnieźnieńskiej. Natomiast już dwa lata po tragicznej śmierci Wojciecha, w roku 999, został on wyniesiony na ołtarze.
Zbliżał się okrągły rok milenijny, rok 1000. Z tej okazji Bolesław Chrobry zorganizował specjalny zjazd w Gnieźnie, który został zaplanowany na marzec 1000 roku. Swoją obecność zapowiedział cesarz Otton III, który koniecznie chciał przybyć do katedry gnieźnieńskiej i odwiedzić relikwie św. Wojciecha. W źródłach pojawia się informacja, że cesarz Otton III wszedł do Gniezna boso.
Koronacja Bolesława Chrobrego
W szkole uczymy się, że koronacja Bolesława Chrobrego odbyła się w roku 1025. Zresztą rok 2025 został ogłoszony rokiem millenium koronacji Bolesława Chrobrego. Pierworodny syn Mieszka I miał włożyć na swe skronie koronę 18 kwietnia 1025 roku, a już 17 czerwca 1025 roku zmarł! Taką wersję wydarzeń przedstawia zachodnioeuropejska historiografia i to od 1025 roku Polska była uznawana za królestwo.
Warto jednak wspomnieć o koncepcji forsowanej przez polską historiografię. Otóż niektórzy polscy historycy są zdania, że Bolesław Chrobry został koronowany już w roku 1000, podczas wizyty Ottona III w Gnieźnie. Cesarz miał zdjąć z własnej głowy cesarski diadem i założył go na głowę Bolesława Chrobrego.
Cesarz był pod wrażeniem splendoru, z jakim polski książę przygotował swoje księstwo na przyjazd zagranicznego gościa. Bolesław Chrobry otrzymał od Ottona III kopię włóczni św. Maurycego. Była to jedna z kopii słynnej relikwii, tzw. Włóczni przeznaczenia, której legionista użył, by przebić bok Jezusa Chrystusa, który skonał na krzyżu. W odpowiedzi na tak cenny podarek, książę Bolesław Chrobry ofiarował Ottonowi III… ramię św. Wojciecha!
Jak już wspomniałem, polska koncepcja koronacji Bolesława Chrobrego w roku 1000 nie została przyjęta w Europie Zachodniej. Dopiero koronacja tego króla z 18 kwietnia 1025 roku sprawiła, że władcy zachodnioeuropejscy zaczęli uważać Polskę za królestwo.
Znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego na króla Polski w 1025 roku miało tak ogromne znaczenie, że uznawano nasz kraj za królestwo nawet wówczas, gdy króla nad Wisłą nie było, a po roku 1025 zdarzało się to często.
Z kraju musiał uciekać syn Bolesława Chrobrego – Mieszko II Lambert, wnuk Bolesława Chrobrego – Kazimierz Odnowiciel, który nie włożył na swoje skronie królewskiej korony, a nawet prawnuk pierwszego króla Polski – Bolesław II Śmiały.
Mimo niesprzyjających warunków, Polska cały czas była uznawana za królestwo. A to wszystko dzięki koronacji Bolesława Chrobrego, który był nazywany również Wielkim. Obecnie w polskiej historiografii Wielki jest tylko Kazimierz – syn Władysława Łokietka, a Bolesław został Chrobrym, czyli dzielnym.
Źródło: Podcast Muzeum Historii Polski. Bolesław Chrobry, czyli dzielny [dostęp: 23.01.2025].
Fot. Bolesław I Chrobry wykupuje ciało Świętego Wojciecha z rąk Prusów, fragment Drzwi Gnieźnieńskich, około 1170 roku