Z dna jeziora Lednica (woj. Wielkopolskie) wydobyto 21 artefaktów. W śród nich m.in. zdobny w krzyż miecz, ozdobiony metodą inkrustacji topór, groty włóczni, strzał oraz bełtów. Znalezione przedmioty pochodzą z wczesnego średniowiecza.
Jezioro Lednica leży na Pojezierzu Gnieźnieńskim, na obszarze Lednickiego Parku Krajobrazowego. Odnalezione tam artefakty, zdaniem archeologów, stanowią kolejny dowód na to, że gród na Ostrowie Lednickim odgrywał istotną rolę w czasach sprzed panowania Mieszka I.
Na konferencji prasowej prof. UMK dr hab. Andrzej Pydyn, kierownik Centrum Archeologii Podwodnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu powiedział Najbardziej spektakularnym zabytkiem z tego sezonu badań jest ósmy miecz odnaleziony w jeziorze lednickim, pierwszy od 20 lat. Ale również grot włóczni, topory, w tym topór inkrustowany, prawdopodobnie jeden z bardziej spektakularnych jakie tutaj odnaleziono.
Archeolodzy prowadzili badania na głębokości 1,5 metra poniżej poziomu dna jeziora. Wykorzystali do tego fotogrametrię (dziedzina nauk techn., pozyskiwanie, przekształcanie i gromadzenie informacji na podstawie zdjęć fotogrametrycznych), dzięki której stworzyli model 3D badanego obszaru oraz pozyskanych zabytków.
Prof. Pydyn dodał To co nas najbardziej pochłonęło, to badania na odnalezionym w 2017 roku moście, a właściwie mostach z wysypy Ledniczka na zachodni brzeg jeziora Lednica. To właśnie w tym miejscu zostały odnalezione artefakty. Oprócz wcześniej wspomnianego miecza, znalezione zostały dwa topory oraz pochodzące z XIII i XIV wieku groty do strzał i bełtów, a także sierp.
Na Ledniczkę prowadziły dwie przeprawy. Jak wyjaśnił prof. Pydyn pierwsza z nich pochodzi z X wieku. Druga natomiast, zbudowana została na przełomie XIII i XIV wieku. Datowanie drzewa wykorzystanego do budowy pierwszej przeprawy wykazało, że zostało ono ścięte na przełomie 913 i 914 roku.
Prof. Pydyn powiedział To rzuca zupełnie nowe światło, na to co tutaj się działo. Właściwie zaczynamy mieć pewność, że cały system osadniczy wokół Ostrowa Lednickiego miał znaczenie nie tylko w czasach Mieszka I, ale również za jego ojca czy dziada.
Zdaniem Mateusza Popka z Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu, krzyż, który zdobi miecz prawdopodobnie wykonany jest ze złota. Popek powiedział To nie był miecz zwykłego woja. Inkrustowany, prawdopodobnie, srebrem topór mówi nam, że po tym moście podróżowały osoby bardzo znaczące. Groty do strzał i bełtów opowiadają nam, że mogła tu być jakaś potyczka. Potwierdzamy to przepalonymi drzewcami i śladami spalenizny.
Badacze mają dwie teorie na temat wydobytych artefaktów. Popek wyjaśnił Jedna mówi o tym, że te militaria wpadły do wody w czasie potyczki, druga mówi, że w jakieś formie kultu, symboliki, były składane do wody.
Dodatkowo jeden ze znalezionych toporów może pochodzić ze Skandynawii lub mieć związek ze Słowianami Połabskimi. Miecz natomiast wykonany jest w stylistyce powszechnie stosowanej w ówczesnej Europie. Popek dodał Myślę, że był on używany do walki. Ale takie zdobienia są dosyć rzadkie. Znam tylko jeden miecz z takim zdobieniem.
Do kwestii tego, w jaki sposób zabytki znalazły się w jeziorze odniósł się prof. dr hab. Andrzej M. Wyrwa dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, przyznając, że jest to kwestia dyskusyjna. Prof. Andrzej M. Wyrwa powiedział Generalnie były własnością osób znaczących. Sam miecz ze znakiem krzyża, inkrustowany topór, należały do osób znaczących. Dodał Mamy znalezione dwa mosty – poznański i gnieźnieński. Most poznański ma 438 m długości, gnieźnieński 183 m. Były to inwestycje na nieprawdopodobną skalę w czasie początków państwa polskiego. Według prof. Wyrwy mosty zostały wybudowane przed chrztem Mieszka I, a znalezione artefakty stanowią kolejny dowód, iż gród na Ostrowie Lednickim był ważny.
Prof. Wyrwa podkreślił Drugiego takiego rezydencjonalnego ośrodka jak Ostrów Lednicki mniej więcej od połowy X. w do lat 30.-40. XI w. na ziemiach polskich nie było.
Na początku przyszłego roku poznamy dokładną datę powstania miecza oraz toporów.
Obszar jeziora Lednica jest badany przez archeologów z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu od 1982 roku. W 2017 roku znalezione zostały pozostałości trzeciej przeprawy na wyspę Ledniczka. Wielu historyków uznaje to miejsce, jako miejsce chrztu Mieszka I. Jest to również miejsce pochodzenia jednej z największych kolekcji zabytków z początków chrześcijaństwa. Należy do niej najstarszy w Polsce relikwiarz – fragment krzyża Chrystusa. Prawdopodobnie jest on pamiątką właśnie chrztu Mieszka I.
Źródła: dzieje.pl, encyklopedia.pwn.pl
Fot. PAP/J. Kaczmarczyk
Gabriela Żok