Irlandia to piękne widoki, tajemnicze zamki, magiczna kultura i zachwycające, malownicze miasteczka oraz wioski. To dziś standardowa wiedza dotycząca Irlandii. Mało kto pamięta o wiekach, które ten piękny kraj spędził w zależności od Wielkiej Brytanii. Co więcej mało kto zdaje sobie sprawę z sytuacji Irlandii Północnej i wciąż widocznej niechęci między katolikami a protestantami. Niniejszy tekst to raptem synteza. Próba ukazania wielowiekowych krwawych walk i wielkich poświęceń, dzięki którym jeden waleczny naród może dziś cieszyć się z własnej niepodległości. Niepodległości trudnej, okupionej terrorem znanym na całym świecie, ale dającej nadzieję na wolność i zakończenie zbyt długo trwającego konfliktu.
W dzisiejszym świecie większość Europejczyków zjawisko podporządkowywania jednego państwa przez inne kojarzy się prawie jednoznacznie z konkretnymi kontynentami. W ludności pochodzącej z Europy przez wiele wieków zakorzeniło się przeświadczenie, że szeroko rozumiane kolonie znajdowały się przede wszystkim w dalekiej Afryce oraz naturalnie w obu Amerykach, przy czym warto zaznaczyć, że oczywiście o ile praktycznie każdy połączy potężne dziś Stany Zjednoczone Ameryki z Krzysztofem Kolumbem oraz dominacją Wielkiej Brytanii, to już niewiele osób potrafi wymienić posiadłości należące do wielkich mocarstw, które znajdowały się chociażby w Azji, czy Afryce. Z wielu względów historie narodów walczących o własne państwa, o autonomię oraz prawa obywatelskie są obecnie zazwyczaj nieznane Europie, skłonnej do koncentrowania się na swojej własnej historii. Jednak także i w ogólniej nauce o dziejach powszechnych kontynentu europejskiego zdarzają się podziały na państwa „ważniejsze”, jak Anglia, Francja, Austro-Węgry, czy Hiszpania oraz na te pozornie „mniej ważne” jak chociażby Czechy, Szwajcaria czy tereny bałkańskie. Może właśnie z tego powodu bardzo często nie zauważamy, że na naszym własnym kontynencie także istniały narody, które przez wiele lat musiały podporządkowywać się obcemu państwu, a później niemal równie długo walczyć o własną niepodległość. Jako przykład mogą posłużyć oczywiście Polacy przez 123 lata zmuszeni do życia pod jarzmem trzech zaborców oraz Irlandia, której dążenia do uzyskania pełnej autonomii i walka o wyrwanie się spod dominacji Wielkiej Brytanii zostanie opisana w niniejszej pracy. Ważne jest, że Irlandia już od pierwszych podbojów, aż do uzyskania niepodległości nie pozostała bierna wobec sąsiedniego mocarstwa.
W swojej wybitnej książce opisującej historię Irlandii prof. Stanisław Grzybowski już na samym wstępie użył bardzo trafnego określenia jakoby Irlandia była najmłodszym państwem z najstarszą kulturą[1]. Trudno nie zgodzić się z tą opinią, albowiem każdy z nas zna dziś wspaniałą tradycję Celtów, jednocześnie jakoby zapominając przy tym, że naród ten przez lata znajdował się w niewoli najbliższego sąsiada, którego krwawość i okrucieństwo do dziś potrafią być przedmiotem sporów i oddziałują nawet na współczesną sytuację państwa irlandzkiego.
Pierwsi osadnicy pojawili się na wyspie już ponad 8000 lat temu[2]. Ze względu na możliwą objętość pracy nie jest możliwe skupiać się na historii tego pięknego kraju sięgając do aż tak odległych czasów, zwłaszcza, że istnieje wiele pozycji przybliżających całokształt dziejów Irlandii, m.in. wspomniana już książka prof. Stanisława Grzybowskiego pt, „Historia Irlandii”, czy pozycja pod. Red. Theo w. Moody’ego oraz F.X. Martina, do których odwołania także pojawią się w niniejszej pracy. Próbując skupić się więc na problemie podległości Irlandii wobec Anglii oraz jej próbom walki o niepodległość głównym punktem odniesienia stanie się książka pt. „Walka Irlandii o wolność” autorstwa T.A. Jacksona. Bardzo ważny dla dzisiejszych badań jest fakt, że najważniejsze teksty źródłowe zostały przetłumaczone i umieszczone w książce Adama Kucharskiego Historia Irlandii w źródłach.
Sam podbój Irlandii okazał się niezwykle problematyczny. Problemy Irlandii zaczynają się praktycznie już w 1066r., kiedy to słynny Wilhelm Zdobywca podporządkował sobie Anglie w wielkiej inwazji i niedługo później zaczął przyglądać się pobliskiej wyspie, pragnąc przyłączyć ją do swojej posiadłości. Podobne plany snuł także jego syn Henryk I, jednak problemy wewnątrz Anglii, a później wojna domowa po śmierci Henryka skutecznie oddalały niebezpieczeństwo[3]. Tym sposobem w rzeczywistości Normanowie podjęli dopiero pierwsze poważne próby podporządkowania sobie tego terenu w 1169r[4]. Ostatecznie Henryk II opanował wyspę w 1171r., a zdobyte ziemie zaczął rozdzielać między swoich towarzyszy broni. W tym momencie zaczęła się „kolonizacja” Irlandii we współczesnym tego słowa znaczeniu. Z Dublina i okolic utworzono domenę królewską, wprowadzono angielski system feudalny, nakłaniano ludność oraz duchowieństwo do przysięgi na wierność nowemu władcy, a także zaczęto sprowadzać ludność angielską mającą zasiedlić nowe terytorium. Irlandczyk chcący należeć do nowej rzeczywistości mógł otrzymać ziemie w dzierżawę pod warunkiem, że oczywiście złoży hołd królowi, ale także stanie się „Anglikiem” również pod względem ubioru, języka, kultury i obyczajów. Wyznaczono tereny specjalnie dla Anglików, które ogrodzono i które były całkowicie niedostępne dla rodzimej ludności[5]. Z czasem Normanowie zdobywali coraz większe wpływy oraz rozleglejsze ziemie, ostatecznie wydając tzw. Statuty w Kilkenny, zabraniające m.in. mieszanych małżeństw oraz karzące surowo wszystkich Anglików, którzy w jakikolwiek sposób nawiązują kontakty z Irlandczykami, przejmując ich stroje, obyczaje, czy choćby dzierżawią im ziemię na dawnych zasadach.
