Tego dnia 1387 roku w Novigradzie nad Adriatykiem została brutalnie zamordowana Elżbieta Bośniaczka – królowa Węgier i niekoronowana królowa Polski
Elżbieta Bośniaczka, królowa Węgier i niekoronowana królowa Polski, została ona uduszona za pomocą własnego warkocza, na oczach swojej córki, Marii Andegaweńskiej. Zabójstwo to było wynikiem zawiłych i krwawych konfliktów o władzę, w których role odgrywały ambicje, zdrady i zemsta.
Za śmiercią Elżbiety stała Małgorzata z Durazzo, wdowa po królu Neapolu Karolu III z Durazzo, który sam padł ofiarą politycznych rozgrywek z inicjatywy zamordowanej królowej. Chciał bowiem sięgnąć po koronę św. Stefana, która jak twierdził, należała mu się po śmierci króla Ludwika Andegaweńskiego, który był jego kuzynem. Te dramatyczne wydarzenia są jednym z wielu przykładów, jak niebezpieczna była walka o tron w średniowiecznej Europie.
Elżbieta Bośniaczka była kuzynką Elżbiety Łokietkówny. Królowa matka wzięła na swój węgierski dwór krewniaczkę i planowała wydać ją za swojego owdowiałego niedawno syna – Ludwika Andegaweńskiego. Przypomnijmy, że przyszły król Węgier i Polski poślubił, jako pierwszą, Małgorzatę Luksemburską, córkę cesarza Karola IV Luksemburskiego, która jednak nie obdarzyła go potomstwem i zmarła w wyniku zarazy.
W 1353 roku Ludwik Andegaweński po raz drugi stanął na ślubnym kobiercu. Tym razem poślubiając kuzynkę swojej matki, która była córką bana Bośni – Stefana Kotromanicia i Elżbiety Kujawskiej – bliskiej krewnej Władysława Łokietka. Do zawarcia tego ślubu wymagana była specjalna dyspensa, którą papież Innocenty VI wydał już po ślubie tych dwojga.
Ludwikowi Andegaweńskiemu bardzo spodobała się kandydatka na jego drugą żonę. Okazywał to jeszcze przed ślubem. Ten nietakt nie umknął uwadze królowej matki Elżbiety Łokietkówny, która rozważała nawet zamknięcie powabnej kuzynki w klasztorze!
Jak podaje Edward Rudzki, Ludwik Andegaweński bardzo kochał swoją drugą żonę, ale podobnie jak w przypadku króla Francji – Ludwika IX Świętego, również i Ludwik Andegaweński pozostawał pod wpływem swojej matki – Elżbiety Łokietkówny.
Niektórzy badacze twierdzą, że królowa zaszła w ciążę zaraz po ślubie, jednak jej nie donosiła i poroniła. To miało być przyczyną tego, że Elżbieta Bośniaczka zaczęła rodzić dzieci dopiero w latach 70. XIV wieku, a więc już u schyłku ich małżeństwa.
Elżbieta Bośniaczka – regentka i matka
Elżbieta Bośniaczka, druga żona Ludwika Węgierskiego z dynastii Andegawenów, odegrała kluczową rolę w polityce Węgier po śmierci swojego męża w 1382 roku. Po jego zgonie tron Węgier odziedziczyła ich córka, Maria Andegaweńska, która została koronowana na „króla” Węgier – co było niezwykłym tytułem dla kobiety w tamtym okresie.
Elżbieta jako regentka zarządzała królestwem w imieniu młodej Marii, starając się utrzymać dynastię Andegawenów przy władzy. Jednak jej decyzje polityczne, w tym zlecenie zabójstwa Karola III z Durazzo, wywołały falę nienawiści i konfliktów, które ostatecznie doprowadziły do tragedii.
Zemsta Małgorzaty z Durazzo
Karol III z Durazzo, władca Neapolu, miał swoje ambicje związane z tronem Węgier. Na rozkaz Elżbiety Bośniaczki został zamordowany w 1386 roku, co miało zapewnić jej córce niezagrożone panowanie. Śmierć Karola wywołała jednak reakcję wdowy po nim, Małgorzaty z Durazzo, która postanowiła pomścić swojego męża.
Zemsta Małgorzaty była okrutna i precyzyjnie zaplanowana. Elżbieta i Maria zostały zwabione i uwięzione w Novigradzie, gdzie przeżyły miesiące w niewoli. Kulminacją dramatu było zabójstwo Elżbiety – została uduszona na oczach swojej córki. Ten czyn miał na celu nie tylko zemstę, ale także złamanie ducha Marii, która pozostawała główną przeszkodą w planach Małgorzaty.
Maria Andegaweńska – królowa w cieniu tragedii
Świadectwo brutalnej śmierci matki odcisnęło trwałe piętno na Marii Andegaweńskiej. Mimo osobistej tragedii, udało jej się odzyskać wolność i utrzymać władzę na Węgrzech, choć jej panowanie było pełne wyzwań. Maria rządziła u boku swojego męża – Zygmunta Luksemburskiego, który ją uratował, jako królowa do swojej przedwczesnej śmierci w 1395 roku.
Wydarzenia z Novigradu są jednym z najbardziej dramatycznych epizodów w historii dynastii Andegawenów. Przypominają, jak okrutna i bezwzględna bywała polityka średniowiecznej Europy, w której władza często oznaczała życie na krawędzi.
Śmierć Elżbiety Bośniaczki była jednym z kluczowych momentów w walce o tron Węgier i Neapolu, ukazującym, jak daleko sięgały polityczne ambicje tamtego okresu. Jej los jest dziś symbolem dramatów związanych z władzą i przypomnieniem o cenie, jaką płaciły kobiety królewskiego pochodzenia w zdominowanym przez mężczyzn świecie.
Tragedia z Novigradu pozostaje jednym z najciemniejszych rozdziałów historii dynastii Andegawenów, rzucając światło na brutalne kulisy polityki, w której granica między zwycięstwem a klęską była niezwykle cienka.
Bibliografia:
- Sroka Stanisław A., Genealogia Andegawenów węgierskich, Kraków 2015.
- Rudzki Edward, Polskie królowe. Żony Piastów i Jagiellonów, Warszawa 1985 .